ದಿನಕ್ಕೊಬ್ಬ ಶರಣ ಮಾಲಿಕೆ

ಕಾಲಕರ್ಮವಿರಹಿತ ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣ

ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸರಳವಾಗಿ ತಿಳಿಯುವ ಬರಹ ಓದಿದರೆ ಹಾಡಾಗುವ, ಹಾಡಿದರೆ ಅನುಭಾವವಾಗುವ, ಅನುಭಾವದಿ ಭಕ್ತನಾಗುವ ಪರಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯವಿದು. ಭವ ಜೀವನ ಕಳೆದು, ಲಿಂಗಾಂಗ ಸಾಮರಸ್ಯದಿಂದ ಬಯಲಾಗಿ, ಬಯಲಲಿ ಬಯಲನಪ್ಪಿ ಶೂನ್ಯತ್ವಕ್ಕೇರುವ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನದ, ಮಾನವನ ಅರಿವಿನ, ಮನೋವಿಕಾಸದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಇದಾಗಿದೆ.

ಇಡಿಯಾಗಿರದೆ, ಹಿಡಿ-ಹಿಡಿಯಾಗಿ ಚಿಕ್ಕವರು, ಮಧ್ಯವಯಸ್ಸಿನವರು, ದೊಡ್ಡವರು, ಮುಪ್ಪಿನವರು ಯಾವುದೇ ಕಾಲದವರು, ಎಲ್ಲಾ ಕಾಲ, ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೂ ಓದಿದಾಗ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗುವ ಸದಾ ‘ನವನವೋನ್ಮೇಶಶಾಲಿನಿ’ಯಾಗಿರುವುದು. ಓದಿದಾಗ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಹೊಸ ಹೊಳವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ನಿಜದ ಬೆಳಕನ್ನು ಚೆಲ್ಲುವ ಸಾಹಿತ್ಯವೆ ಈ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ. ಶರಣರ ತಮ್ಮ ಇರುವಿನ ಕುರುಹಿನ, ಕಾಯಕದ, ಅನುಭಾವದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾರವೇ ವಚನಗಳು.

‘ಓದಿ ವಿದ್ಯಾಪಾರಂಗತರು ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಬರೆದದ್ದಲ್ಲ. ಓದಿ ವಿದ್ಯಾ ಪಾರಂಗತರಾಗಲು, ಶರಣತ್ವ ಹೊಂದಲು ಶರಣರು ಬರೆದದ್ದು’ ವಚನ ಚಳವಳಿ ಸಮಗ್ರತೆಯ, ಸಮಾಜೋಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮನ್ವಯತೆಯ, ಮಾನವೀಯತೆಯ ಫಲ ವಚನಗಳ ಸೃಷ್ಟಿ. “ಪ್ರೊ. ಶಿ.ಶಿ.ಬಸವನಾಳರು ಹೇಳುವಂತೆ ದೇವವಾಣಿ ಜನವಾಣಿಯಾಗುವುದು ಅಸಾಧ್ಯವಾದಾಗ ಜನವಾಣಿಯನ್ನೇ ದೇವವಾಣಿಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೇರಿಸಿದವರು ವಚನಕಾರರು” ಎಂಬುದು ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಸತ್ಯವಾಗಿದೆ.

ವಿಶ್ವಮಾನ್ಯವಾದ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ, ೧೧-೧೨ನೇ ಶತಕದಲ್ಲಿ ಶರಣರು ಬರೆದದ್ದು ಕನ್ನಡದ ಬಹು ದೊಡ್ಡ ಅಸ್ಮಿತೆಯಾಗಿರುವುದು. ಬಸವಣ್ಣ, ಅಲ್ಲಮ, ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ, ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣ ಮುಂತಾದ ಅಂದಿನ ಶರಣರ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಿಂದ ಸಮಷ್ಠಿ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡವರು. ಅಂತರಂಗ ವಿಕಾಸವೇ ಬಹಿರಂಗ ವಿಕಾಸವೆಂದವರು. ಭವದ ಅಶಾಶ್ವತತೆ, ಶರೀರದ ನಶ್ವರತೆಯ ಅರಿತು, ಭಕ್ತಿಯ ಮಾರ್ಗದಿಂದ ದಿವ್ಯತೆಯ ಸಾಧಿಸಿದವರು. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಬೇಕಾಗಿ ಬೆಳಕಾದವರು. ಶರಣರು ನಿಜಜ್ಞಾನಿಗಳು, ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಗಳು, ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು, ಸರ್ವಜ್ಞಾನದ ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವರು. ನಡೆನುಡಿಯನ್ನು ಒಂದಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬದುಕುವ ದಾರಿ ತೋರಿದವರು. ಭಕ್ತಿ, ವೈರಾಗ್ಯ, ಪರಿನಿರ್ವಾಣ, ನಿಜಜ್ಞಾನ, ಕಾಯಕ, ದಾಸೋಹಗಳನ್ನು ಆಚರಣೆಗೆ ತಂದವರು. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ತಂದು ಹಾಗೆಯೇ ಬದುಕಿದವರು. ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿ, ಸಮಾಜೋಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮನ್ವಯತೆ ಸಾಧಿಸಿದವರು. ಭಕ್ತಿ, ಕಾಯಕದಿಂದ ಮಾನವಕುಲ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಾದವರು. ಇವರು ಆಡಿದ್ದು ಅನುಭಾವ, ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದು ಅರಿವು, ಬದುಕಿಅದ್ದೇ ಜ್ಞಾನ, ಇವರ ಇರುವೇ ಭಕ್ತಿ, ನಡೆಸಿದ್ದೇ ದಾಸೋಹ. ಇವುಗಳಿಂದ ಅಸಮಾನತೆ, ಅಜ್ಞಾನ ಅಳಿದು ಬಹುತ್ವದಲ್ಲಿ ಏಕತ್ವ ಹೊಂದಿ, ನಾವೆಲ್ಲ ಒಂದೇ ಎಂದು ಸಾಗಿ, ಸಾಗಲು ದಾರಿ ತೋರಿದವರು.

ಬಸವಣ್ಣನವರ ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕಾಯಕದವರು ಇದ್ದರು ಎಂದರೆ? ಉತ್ತರ, ಯಾವ ಕಾಯಕದವರು ಇರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ತರಹದ ಕಾಯಕದವರು, ಎಲ್ಲ ವಿಭಿನ್ನತೆಯ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿದ್ದವರು, ಶರಣತ್ವದ ನೆಲೆಯಾಗಿ ಅನುಭವಮಂಟಪ ಎಂಬ ಒಂದೇ ಮರದ ನೆರಳಲ್ಲಿ ಕಾಯಕವನ್ನೇ ಜೀವನ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವರು ಇರುವುದನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಮಾಡುವ ಕಾಯಕ, ಪರಿಸರ, ಸಂದರ್ಭಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮಾತಿಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಿ, ಗಮನಾ ಗಮನದಿಂದ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ದೇವರನ್ನು ಕಂಡು ಆನಂದಿಸಿದವರು. ಆನಂದದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ, ಮೋಕ್ಷದ ಸವಿಯನ್ನು ಸವಿಯುತ್ತಾ, ಆ ಸವಿಯ ಸಾರವನ್ನು, ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಸುತ್ತಲಿನ ಸಾಮಗ್ರಿ, ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನು ಆಕರವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಪರಿಸರದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನಗಳನ್ನು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಸಿದರು.

ಹೀಗೆ ತನ್ನದೇ ಭಕ್ತಿ, ಕಾಯಕ, ವೈರಾಗ್ಯದಿಂದ ಬೆಡಗಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದವನು ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣ. “ಪಶುವೃತ್ತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಬದುಕಿನ ಮುಖ್ಯ ಮಣಿಹವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಈತನ ಕಾಲ-೧೧೬೦ ‘ಕರ್ಮಹರ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕಲಿಂಗ’ ಅಂಕಿತದಲ್ಲಿ ವಚನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ. ದೊರೆತ ಹತ್ತು ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಅವನ ವೃತ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿವರ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿವೆ.      ಅಂದರೆ ಈ ಶರಣ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಕಾಯಕನಿರತನಾಗಿ, ಹಸುಗಳನ್ನು ಸಾಕಿಕೊಂಡು ಅವುಗಳ ಲಾಲನೆ-ಪಾಲನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ನಿತ್ಯ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ತನ್ನ ದನ-ಕರುಗಳನ್ನು ಗುಡ್ಡ-ಬೆಟ್ಟ-ಅಡವಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೇಯಿಸಿ- ಹಾಲು ಕರೆಯುವುದಾಗಿತ್ತು. ಈ ಕಾಯಕದಲ್ಲಿರುತ್ತ ಅನುಭಾವಿಯಾದ ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಪ್ರಭಾವಲಯದಲ್ಲಿದ್ದವರು.

ಈ ಶರಣರ ವಚನಗಳ ವಸ್ತು; ಹಸು, ಹತ್ತಿಕಾಳು, ಮೇವು, ಹಾಲು ಕರೆಯುವುದು, ಕಾಸುವುದು. ಕೊಂಬು, ಕಿವಿ, ಕಣ್ಣು, ಮೊಲೆ, ನೆತ್ತಿ, ಬಯಲು, ಆತ್ಮ, ನಿಷ್ಠೆ, ನಿಂದೆ, ದುರ್ಜನ, ಸಂಶಯ, ಕರ್ಪೂರ, ಹಣತೆ, ಬತ್ತಿ, ಕಿಚ್ಚು, ಹುಲ್ಲು, ಸೊಪ್ಪು, ಅಲಗು, ಕ್ರೂರ, ಕಾಯಕ, ಗುರು, ಸ್ಥಲ, ವಿರಕ್ತ, ಕಾಲ, ಕರ್ಮ, ಮಿಥ್ಯ, ತಥ್ಯ, ಅಂಗೈ, ಹಲಬು, ತೊಗಟೆ, ಬೀಜ, ಸಸಿ, ಅರಿವು, ಕಟ್ಟು, ಪಂಜರ, ವರ್ಣ, ಹೊಲ, ಕೆರೆ, ನೀರು, ದಾರಿ, ಹಾಲು, ಚಟ್ಟಿ, ಕೌರು, ರಸ, ವ್ಯಾಧ, ಜಲಗಾರ, ಚೋರ, ಸಮಯ, ಗಿರಿ, ತಪ್ಪಲು, ಮಲೆ ಮಂದಿರ, ನೆಲ, ಕಟ್ಟಿಗೆ… ಹೀಗೆ ತಾನು ಬದುಕಿದ, ತನ್ನ ಕಾಯಕದ ಆಕರಗಳು-ವಚನದ ದೃಷ್ಟಾಂತ, ರೂಪಕ, ಸಂಕೇತಗಳಾಗಿವೆ. ತನ್ನ ಸುತ್ತಲಿನ ಪರಿಸರದ ಭಾಷೆ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗಿದೆ.

ಅನುಭಾವ ಜ್ಞಾನವುಳ್ಳ ಒಟ್ಟು ಹತ್ತು ವಚನಗಳಿವೆ. ಒಂದೆರಡು ಬೆಡಗಿನ ವಚನಗಳಿವೆ. ಈ ವಚನಗಳು ಒಂದು ವಚನದಂತೆ ಮತ್ತೊಂದಿಲ್ಲ. ಈ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಹಸು ಸಾಕಿ, ಮೇವು ತಿನಿಸಿ ಹಾಲು ಕರೆಯುತ್ತಾ, ಕಂಡ ಭಾವವಿದೆ. ಹಸುವಿನ ಅಂಗಾಂಗಗಳ ಸಂಕೇತವಾಗಿಸಿ, ಶೂನ್ಯತತ್ವ ಹೇಳಿರುವ ಕಾಲದ ಮಹತಿ ತಿಳಿಸುವುದು. ಇರುವಿನ ಅರಿವು, ಭವದಲ್ಲಿ ಪಡುವ ತೊಂದರೆಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸದೆ, ಆತ್ಮನನ್ನು ಚೇತನವಾಗಿಸಿಕೊಂಡು, ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಸದ್ಭಕ್ತನಾಗಿ, ಸರ್ವಾಂಗವು ಲಿಂಗಮಯ ಹೊಂದಿ, ಅರಿವಿನ ಮನೆಯೊಳಗಿರುವ ಪರಿ ಇದೆ. ದೇಹದ ನಶ್ವರತೆ, ಅದರ ಭೇದದ ತಿಳಿವಿದೆ. ದೇಹವಿಕಾರ ತಪ್ಪಿಸಿ ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗುವ ಹಂತವಿದೆ. ಈ ಜಗತ್ತಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಸತ್ಯ ಯಾವುದು ಸುಳ್ಳು ಎಂಬ ಶೋಧವಿದೆ. ಬೀಜ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆದು ಚಿಗುರಾಗಿ, ಸಸ್ಯವಾಗಿ, ಭಾವ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಭವ ಕಳೆದು ಶೂನ್ಯತ್ವದ ಅರಿವನ್ನು ಹೊಂದುವ ಸ್ಥಿತಿ ಇದೆ. ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣ, ಜಾತಿ ಯಾವುದೇ ಇರಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದೇ ನಿಜದ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ಇದೆ.

ಸಂಸಾರದಲ್ಲಿ ಮೋಸ, ಕಳ್ಳತನ, ಕ್ರೌರ್ಯ, ಅಹಂಕಾರ ಇರಬಾರದೆಂಬ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನಾವು ಬಂದು ಭವದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ, ಇಲ್ಲಿ ಪಡೆದು ಇಲ್ಲೇ ಕೊಡುವಂತೆ ಮೂಲ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕು ಎಂಬ ಸತ್ಯವಿದೆ. ಈ ಭವ ಶಾಶ್ವತ ಸ್ಥಳವಲ್ಲ ಎಂಬ ಭಕ್ತಿ, ಬೆಡಗು, ನಿಜಜ್ಞಾನ, ವೈರಾಗ್ಯ, ಕಾಯಕ, ಪರಿನಿರ್ವಾಣಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಒಟ್ಟು ಹತ್ತು ವಚನಗಳನ್ನುಸಂಶೋಧಕರು ಸಂಶೋಧನೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವರು. ಆ ವಚನಗಳ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಅವಲೋಕನ ಹೀಗಿದೆ.

“ಇಮ್ಮನ ಹತ್ತಿಯಕಾಳ ಸುರಿದು ಪಶು ಮೇವುತ್ತಿರಲಾಗಿ
ಒಮ್ಮನವ ಮೇದು ಇಮ್ಮನ ಉಳಿಯಿತು
ಅದ ಸಮ್ಮಾನದಲ್ಲಿ ಕರೆಯ ಹೋಗಲಿಕೆ
ಅಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಐಗುಳವ ಕರೆದು
ಕಂದಲಲ್ಲಿ ಸುರಿಯಲಾಗಿ ಮೂಗುಳವಾಯಿತ್ತು
ಆ ಮೂಗುಳವ ಒಲೆಯ ದೆಸೆಯಲ್ಲಿರಿಸಲಿಕೆ
ಕಾಸೂದಕ್ಕೆ ಮುನ್ನವೆ ನಾಶವಾಯಿತ್ತು.
ಇಂತೀ ಈಶ್ವರ ವಿಶ್ವಾಸದಲ್ಲಿ ಆತ್ಮ ನಿಶ್ಚಯಿಸಲಾಗಿ
ಕಾಲಕರ್ಮವಿರಹಿತ
ತ್ರಿಪುರಾಂತಕಲಿಂಗದೊಳಗಾದವನ ಇರವು”

ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣ ತನ್ನ ಹಸುವನ್ನು ಜೋಪಾನ ಮಾಡುವಾಗ, ತನ್ನ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿರುವ ವಿಚಾರವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾ, ಹಸು ತಿನ್ನುವ ಪೌಷ್ಠಿಕ ಆಹಾರ ಹತ್ತಿಕಾಳು ಅದನ್ನು ಎರಡು ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಎರಡು ಬಗೆದು ತಿನ್ನಿಸುತ್ತೇವೆ. ಅಂದರೆ, ಹಸು ತಿಂದು ಹೆಚ್ಚು ಹಾಲನ್ನು ಕೊಡಲಿ ಎಂಬ ಸ್ವಾರ್ಥ ಒಂದೆಡೆಯಾದರೆ, ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ಹೆಚ್ಚು ತಿಂದು ದಷ್ಟಪುಷ್ಟವಾಗಿ ಸುಖಿಸಲಿ ಎಂಬುದಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಹಸು ಒಂದೇ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ತಿಂದಾಗ, ಎರಡು ಮನವಿಲ್ಲವಾಗಿರುವುದು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಾಲು ಕರೆಯಲು (ಹಿಂಡಲು) ಪಾತ್ರೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಆಕಳ ಹಾಲನ್ನು ಕರೆದು, ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ ಸುರಿಯಲಾಗೆ ಒಲೆಯ ಮೇಲೆ ಇಡಲು ಹೋದರೆ ಕಾಸುವ ಮೊದಲೆ ಹಾಲು ನಾಶವಾಗಿತ್ತು. ಅಂದರೆ ನಾವು ಈ ಭವದ ಅಂಧಕಾರದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಲಾಭವಾಗುವುದೆಂಬ ಸ್ವಾರ್ಥ, ಆಸೆಯಿಂದ ಉಪಕರಿಸುವ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವುದೆಲ್ಲ ವ್ಯರ್ಥ. ಅದರಿಂದ ಪಡೆದು ಬಳಸುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಪಡೆದದ್ದು ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಈಶ್ವರ ಕಾಲಕರ್ಮ ಇದನ್ನರಿತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ಬೇಕು-ಬೇಡಿಕೆ, ಬಯಕೆಗಳಿಂದ ದೂರ ಸರಿದು ಆತ್ಮನಿಶ್ಚಲನಾಗಿ ಎಲ್ಲವೂ ಇಲ್ಲವಾಗುವ ಬದುಕಲಿ ಆತ್ಮ ನಿರ್ಮಲತೆಯಿಂದ ಸಾಗಬೇಕು.
ಒಂಭತ್ತು ಚಕ್ರಗಳಿಂದಾದ ಶರೀರಕ್ಕೆ, ಹಸುವಿನ ಅಂಗಾಗಗಳ ಸಂಕೇತ ರೂಪಕದ ಮೂಲಕ ಅರಿಷಡ್‌ವರ್ಗವಳಿದು ಅಲ್ಲಿ ಷಟ್‌ಸ್ಥಲ ಅಳವಟ್ಟು, ಸ್ಪರ್ಶಭೇದಗಳನ್ನು ತಿಳಿದು ಎರಡು ಮೊಲೆ ಪಶುವಿಗೆ ಕೊಂಬು ಮೂರು, ಕಿವಿ ನಾಲ್ಕು, ಕಣ್ಣೊಂದು, ಅಂದರೆ ನಾಲ್ಕು ಸ್ಪರ್ಶ ಭೇದದಿಂದ, ಆರು ರೂಪ ಭೇದಗಳಲ್ಲಿ, ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮೂಲಕ, ಸಪ್ತಧಾತುಗಳಿಂದ ಗುಣತ್ರಯಗಳು, ಮನತ್ರಯಗಳ ಮೂಲಕ ಶುದ್ಧ ಜೀವನಾಗಿ ಅಂಗಶುದ್ಧನಾಗಿ, ಅಂಗ ಲಿಂಗವೆAದೆರಡಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಮೂರು ಲಿಂಗ, ಆ ಮೂರು ಲಿಂಗ ಆರಾಗಿ. ಅಂಗ, ಮೂರಾಗಿ. ಆ ಮೂರು ಅಂಗ ಆರಾಗಿ, ಅಂಗ ಲಿಂಗ ಸಾಮರಸ್ಯ ಹೊಂದಿ ಮುಟ್ಟಿ ನೋಡಲು ಕೆಚ್ಚಾಲು ಮೊಲೆಯಾಲು ಅಡಗಿತು. ಮೊಲೆ ಮುಟ್ಟಿ ನೋಡಿಹೆನೆಂದರೆ, ಬಟ್ಟಬಯಲು. ಅಂದರೆ ಅಂಗ ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ಸಮರಸಗೊಂಡು ಬಯಲಾಗುವುದು. ಇದೆ ಭವದ ಬಯಲಿನ ಬಯಲಾಟವೆಂದು ತನ್ನ ಬೆಡಗಿನ ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಇಲ್ಲವಾಗುವ ಪರಿಣಾಮ, ಅಂದರೆ ನಮ್ಮ ಒಳಗೆ ಈ ಜಗತ್ತು ಇರುವುದೆಂದು ಮುಟ್ಟಿ ನೋಡುವಡೆ ನಾವೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿದರೆ ಬರಿಶೂನ್ಯ. ಕಣ್ಣು ತೆರೆದರೆ ಜಗತ್ತು. ನಾನಿದ್ದರೆ ಈ ಜಗತ್ತು ಕಾಣುವುದು ನನ್ನೊಳಗಿಹುದು ನಾನಿಲ್ಲ, ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲ, ಬಟ್ಟ ಬಯಲು ಎಂಬ ವಿಚಾರ ಇಲ್ಲಿರುವುದು.

“ಕಂಟಕ ಬಂದಲ್ಲಿ ಸಂತೈಸಿಕೊಂಡು
ಆತ್ಮನ ಸಂಚಲಿಸದೆ
ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ದೃಷ್ಟವ ಕಾಂಬುದು
ಶ್ರದ್ಧೆ ಸದ್ಭಕ್ತನ ಇರವು…..
……………………………!
ಎಂಬ ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಸದ್ಭಕ್ತನ ಇರುವು ಹೇಗಿರಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ತಾಪತ್ರಯ, ದುರಂತಗಳು ಬಂದರೂ ಸಮಾಧಾನದಿಂದ ಆತ್ಮನಿಷ್ಠವಾಗಿ ಕೆಟ್ಟದ್ದನ್ನು ದಾಟುವುದಾಗಿದೆ. ಸುಮ್ಮನೆ ಸಂಕಟದಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣೀರು ಹಾಕುತ್ತಾ ಕೊರಗಬಾರದು. ದುರ್ಜನರು ಬಂದರೆ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಅದಾವ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೂ ಹೋಗದೆ, ‘ದುಷ್ಟರನ್ನು ಕಂಡರೆ ಮಾರುದೂರವಿರಬೇಕು’ ಎಂಬ ಮಾತಿನಂತೆ ದೂರವಿದ್ದು ತನ್ನ ತಾನರಿದು, ನಿಜಾತ್ಮನಲ್ಲಿದ್ದು, ಸದಾ ಒಳ್ಳೆಯ ಆಚಾರ-ವಿಚಾರದಿಂದ ಪರಮಾನಂದ ಭರಿತನಾಗಿರುವುದೇ ಮೋಕ್ಷ. ಮೋಕ್ಷವೆಂದರೆ ಬೇರಿಲ್ಲ, ಸದಾ ಸದ್ವಿಚಾರದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಮನಸ್ಸು, ಶುದ್ಧಭಾವ, ಸ್ವಚ್ಛ, ಸಜ್ಜನ, ಶರಣರ ಸಂಗದಿAದ ಆನಂದವಾಗಿರುವುದಾಗಿದೆ. ಹಾಗಿದ್ದು ಸರ್ವಾಂಗ ಲಿಂಗನಾಗಿ ಅಂಗ-ಲಿಂಗ ಎರಡಿಲ್ಲದೆ ಒಂದಾಗುವುದೇ ಪರಿಪೂರ್ಣನಾದ ಪರಮ ವಿರಕ್ತ. ಇದೇ ತಾನು ಶರಣನಾಗುತ ಇರುವ ಪರಿ ಎಂದಿದ್ದಾನೆ.

“ಕರ್ಪುರದ ಹಣತೆಯಲ್ಲಿ
ಬತ್ತಿಯ ಹಾಕಿ ಉರುಹಬಹುದೆ?
ಕಿಚ್ಚಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿಂದು ಕೆಟ್ಟಿತ್ತೆಂದು
ಹುಲ್ಲ ಸೊಪ್ಪ ಹಾಕಿ ಹೊತ್ತಿಸಬಹುದೆ?
ಅಲಗು ಕ್ರೂರವಾಯಿತ್ತೆಂದು ತನ್ನೊಡಲನಿರಿದು
ಅಲಗಿನ ಕ್ರೂರ ಸುಲಲಿತವೆನ್ನಬಹುದೆ?
ಆ ಗುಣ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿಗೆ ದೃಷ್ಟ.
ಇದು ನಿಶ್ಚಯ ನಿಜ ಲಿಂಗಾಂಗಿಗೆ ಅರಿವಿನ ಭೇದ.
ಕಾಲಕರ್ಮವಿರಹಿತ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕಲಿAಗದವನ ತೆರ”

ಪಂಚಭೂತಗಳಿಂದ ಪಂಚೀಕೃತಿಗೊಂಡು ಮತ್ತೆ ಪಂಚಭೂತದೊಳಗೆ ಲಯವಾಗುವ ಈ ಶರೀರ ಶಾಶ್ವತವಲ್ಲ. ನಿನ್ನೆಯ ದೇಹ ಇಂದಿಲ್ಲ, ಇಂದಿನ ದೇಹ ನಾಳೆ ಇಲ್ಲ. ಅದು ಹುಟ್ಟಿದಾಗಿನಿಂದ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಮತ್ತೆ ಕರಗುತ್ತಾ ಬರುವ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಕರ್ಪೂರದ ಸಂಕೇತದ ಮೂಲಕ ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣ ಹೇಳ ಹೊರಟಿರುವನು. ಕರ್ಪೂರ ಎಂಬುದಿಲ್ಲಿ ಶರೀರ, ಹಣತೆಯೆಂಬುದು ಬದುಕು, ಬತ್ತಿ ಎಂಬುದು ಆಯಸ್ಸು, ಒಮ್ಮೆ ಉರಿದು ಹೋದ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಜೀವನವೆಂಬ ಹಣತೆಯಲ್ಲಿ ಆಯಸ್ಸಿನ ಬತ್ತಿ ಹಚ್ಚಿ ಉರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಕಿಚ್ಚು ಎಂದರೆ ಮಾಡಿದ ಕಾಯಕ, ಅದರಿಂದ ಜೀವನ ಮರಳಿಸಲಾಗದು, ಜೀವಿಸಲಾಗದು. ಕತ್ತರಿಸುವ ಆಯುಧ ಅಂದರೆ ಹರಿತವಾದ ಚಾಕು, ಅದರ ಹೊಟ್ಟೆ ಸೀಳಿ ಅದರ ಕ್ರೂರತೆ ತಿಳಿಯಲಾಗದು. ಅದರ ಕಾಯಕ ಕತ್ತರಿಸುವುದು. ಹಾಗೆಯೇ ಈ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಗುಣ ಅವುಗಳಿಗೆ. ಅವು ಹಾಗಿರುವುದೇ ಗುಣಧರ್ಮ. ಹಾಗೆ ಈ ಅಂಗ ಕರಗಿ ಲಿಂಗದೊಳಗೊಂದಾಗಿ, ಭೇದವಿಲ್ಲದೇ ಬೆರೆಯುವುದು ಇದನ್ನು ಅರಿಯುವುದೇ ನಿಜವಾದ ಜ್ಞಾನ. ಶರೀರಾಂಗ-ಲಿಂಗಾಂಗವಾಗಬೇಕು. ನಶಿಸುವ ಶರೀರವು, ಶಾಶ್ವತ ಲಿಂಗದೊಳೊಂದಾಗುವುದನ್ನು ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವನು. ಇದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಇರುವುದು ಹೊರತು ಹೊರಗೆ ತೋರುವುದು ಅಲ್ಲ, ಕಾಣುವುದು ಅಲ್ಲ.

“ಕಾಯವಿಕಾರವಳಿದಲ್ಲದೆ ಗುರುಸ್ಥಲಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲ.
ಮನೋವಿಕಾರವಳಿದಲ್ಲದೆ ಲಿಂಗಪೂಜಕನಲ್ಲ.
ತ್ರಿವಿಧಮಲ ದೂರಸ್ಥನಲ್ಲದೆ ವಿರಕ್ತಭಾವಿಯಲ್ಲ.
ಇಂತೀ ಒಂದೊಂದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಲೆಯಿದ್ದು ಮತ್ತೆ
ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ನಿಂದಲ್ಲಿ ಸನ್ಮುಕ್ತನಲ್ಲ.
ಇಂತೀ ಬಂಧ ಮೋಕ್ಷ ಕರ್ಮಂಗಳ ಬಿಟ್ಟು
ನಿಜ ಸಂದು ಸುಖಿಯಾಗಬಲ್ಲಡೆ
ಕಾಲಕರ್ಮವಿರಹಿತ
ತ್ರಿಪುರಾಂತಕಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ಸದ್ಭಾವವಂತ
ಶರಣನಾದವನ ತೆರ”

ದೇಹವಿಕಾರ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಗುರುವಿನಡಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕು. ಮನೋವಿಕಾರ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಲಿಂಗಪೂಜೆ ಮಾಡಬೇಕು. ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಮಾಡಬಾರದು. ತನುತ್ರಯ, ಭಾವತ್ರಯ, ಮನತ್ರಯಗಳಿಂದ ಶುದ್ಧನಾಗಿ, ವಿರಕ್ತಭಾವದಿಂದ ಲಿಂಗನಿಷ್ಠನಾಗಬೇಕು. ಶರಣ ಸತಿ ಲಿಂಗಪತಿಯಾಗಿ ಸುಖಿಯಾಗುವುದೇ ಶಾಶ್ವತ ಶರಣತ್ವ, ಇದೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಬೇಕು.
ಭವದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಪಿತ ಭಾವದ ಭ್ರಮೆಯಲ್ಲಿರುವವರಿಗೆ ಸೂತಕವಿದೆ. ಅಂದರೆ ದೇಹ ಬೀಜ ಮೊಳಕೆಯಂತೆ ಜನಿಸಿ, ಬೆಳೆದು ಕಾಯಾಗಿ, ಹಣ್ಣಾಗಿ ಕಳಚಿ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂದಿತ್ತೋ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಸೇರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಠಿ, ಸ್ಥಿತಿ, ಲಯದ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ಶೂನ್ಯ, ನಿರಾಳ, ನಿರ್ವಯಲು- ಇಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಇತ್ತು ಅದು ಮತ್ತೊಂದು ಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲ. ಆಗ ಯಾ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಭಾವವಿಲ್ಲ, ಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲ, ಶೂನ್ಯವಿಲ್ಲ, ಸುಳುಹು ಕೂಡ ಇಲ್ಲ. ಇದು ಅಖಂಡವಾದ ಕಾಲನ ಕರ್ಮವಿದು. ಇದು ಈ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಧರ್ಮ, ಸೃಷ್ಟಿಯ ಕರ್ಮ, ಲಯದ ಗುಣ ಇದನ್ನು ತಿಳಿದವನೇ ಶರಣನು ಎಂದು ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣ ತನ್ನ ಅನುಭಾವದ ಅನುರತ್ವವನ್ನು ಹೇಳಿರುವನು.

“ತಾ ಮಿಥ್ಯನಾದ ಮತ್ತೆ ಜಗವೆಲ್ಲವೂ ತನಗೆ ಮಿಥ್ಯ.
ತಾ ತಥ್ಯನಾದ ಮತ್ತೆ ಜಗವೆಲ್ಲವೂ ತನಗೆ ತಥ್ಯ.
ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು ಕೈದ ನೋಡದೆ
ಅಲಗು ಕೆಟ್ಟಿತ್ತೆಂದು ಹಲುಬುವನಂತಾಗದೆ
ತನ್ನ ತಾ ಮರೆದು ಅನ್ಯರ ದೆಸೆಯಿಂದ
ತನ್ನ ಕೇಳುವನಂತಾಗದೆ
ಅರಿ ನಿಜದರಿವ ಮರೆಯದಂತೆ
ಕಾಲಕರ್ಮವಿರಹಿತ
ತ್ರಿಪುರಾಂತಕಲಿಂಗದೊಳಗಾದವನ ಇರವು”೫

ಸುಳ್ಳು-ಸತ್ಯದ ನಿಷ್ಕರ್ಶೆಯನ್ನು ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣ ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಾನು ಸುಳ್ಳಾದರೆ ಈ ಜಗವೂ ಸುಳ್ಳು, ನಾನು ಸತ್ಯನೆಂದಾದರೆ ಈ ಜಗವೂ ಸತ್ಯ ಅಂದರೆ ‘ದೃಷ್ಟಿಯಂತೆ ಸೃಷ್ಠಿ’. ಬೇರೆಯವರನ್ನು ನೋಡುವುದಾಗಲೀ, ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡುವುದಾಗಲಿ ಮಾಡಬಾರದು. ತನ್ನರಿವು ತನಗಿಲ್ಲದೆ, ಅನ್ಯರ ಕಾಣುವುದು, ಕೇಳುವುದು ಇದು ಸುಳ್ಳು. ಮೊದಲು ತನ್ನ ಅರಿವು ತನಗಾಗಬೇಕು. ನಿಜದ ಅರಿವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಸಾಧಕನಾಗುವ ರೀತಿಯನ್ನ ತಿಳಿಸಿರುವನು.
ಹುಟ್ಟು ಸಾವು ಜೀವನವೆಂಬುದು ರಹಸ್ಯ, ವಿಸ್ಮಯ, ನಿಗೂಢಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಬೀಜ ಸಿಪ್ಪೆಯೊಳಗಿದ್ದು, ಪಂಚಭೂತಗಳ ಸಂಯೋಗದಿಂದ ಬೀಜ ಮೊಳೆಕೆಯೊಡೆದು ಚಿಗಿತು, ಸಸಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವಂತೆ ಶರೀರವು ತನ್ನ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿ, ಭಾವವಾಗಿ, ಆ ಭಾವವೇ ಜ್ಞಾನವಾಗಿ, ಆ ಜ್ಞಾನವೇ ಅರಿವಾಗಿ, ಆ ಅರಿವೆ ನಿಜದ ಮಹಾಬೆಳಕು. ನಿಶ್ಚಯವಾಗಿ ಯಾವುದು ಗೋಚರವಾಗದಂತೆ ಈ ಸೃಷ್ಟಯಲ್ಲಿ ಭಾವವಿಲ್ಲದೆ, ಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲದೆ, ಶೂನ್ಯವಿಲ್ಲದೆ, ಸುಳುಹು ಇಲ್ಲದೆ ಸರ್ವಗುಣವುಳ್ಳವನಾಗಿ ಶರಣತ್ವ ಹೊಂದಿ ಸಾಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದದ್ದು.

“ನಾನಾ ವರ್ಣದ ಗೋವಿಗಳೆಲ್ಲವೂ ಕೂಡಿ
ಒಂದೇ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಮೇದು,
ಆರು ಕೆರೆಯ ನೀರ ಕುಡಿದು,
ಒಂದೇ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದು,
ಮೂರು ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯ ಗೊತ್ತಿಂಗೊಳಗಾದುವು.
ಬಿಟ್ಟು ಕರೆಯಲಾಗಿ ಗೋವಿಂಗೆ ಹಲವು,
ಹಾಲಿಗೆ ಏಕವರ್ಣ.
ಹಾಲ ತಂದು ಭಾಜನದಲ್ಲಿ ನೀಡಿ ಕಾಸುವಲ್ಲಿ
ಚಟ್ಟಿ ಹತ್ತದೆ, ಹಸುಕು ನಾರದೆ,
ಕೌರು ಏಳದೆ, ನೀರ ರಸ ತಪ್ಪಿ ಮಧುರ ರಸ ತುಂಬಿ
ಕಾಸಿ ಉಣಬಲ್ಲಡೆ ಆತನೆ ಭೋಗಿ.
ಆತ ನಿರತಿಶಯಾನುಭಾವ ಶುದ್ಧಾತ್ಮನು,
ಕಾಲಕರ್ಮವಿರಹಿತ ತ್ರಿಪುರಾತಕಲಿಂಗ ತಾನೆ”೬

ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿನ ಬೇಧ-ಭಾವವಳಿದು, ಅಸಮಾನತೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣ ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ ಎಂದು ಪಾಠ ಮಾಡಿರುವನು. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬಣ್ಣದ ಅಥವಾ ಜಾತಿಯ ಹಸುಗಳೆಲ್ಲ ಕೂಡಿ, ಒಂದೇ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಹುಲ್ಲು ತಿಂದು, ಒಂದೆ ಕೆರೆಯ ನೀರು ಕುಡಿದು, ಒಂದೆ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲ ಕಟ್ಟಿ, ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಹಸುಗಳ ಹಾಲು ಕರೆಯಲು, ಆ ಹಾಲಿಗೆ ಒಂದೇ ಬಣ್ಣ ಎಂದು ಮಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ಛಾಟಿ ಬೀಸಿದ್ದಾನೆ. ಇರುವ ಭೂಮಿ ಒಂದೆ, ಸೇವಿಸುವ ಗಾಳಿ, ನೀರು, ಆಹಾರ ಒಂದೆ. ವಾಸಿಸುವ ಸ್ಥಳ ಬೇರೆಯಾದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಜೀವನ ಬೇರೆಯಲ್ಲ. ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದೇ, ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ. ಎಂಬ ಭಾವ ಸತ್ಯ. ಇಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಮೇಲು-ಕೀಳೆಂಬ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲ. ಬಹುಮುಖಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮನ್ವಯಗೊಂಡು ಏಕತ್ವದ ಕಡೆ ಸಾಗಬೇಕು. ಕುವೆಂಪು ಅವರು ಹೇಳುವಂತೆ ನಾವೆಲ್ಲ ಸರ್ವಜನಾಂಗದ ಶಾಂತಿಯ ತೋಟ, ರಸಿಕರ ಕಂಗಳ ಸೆಳೆಯುವ ನೋಟವಾಗಬೇಕು. ಎಷ್ಟೇ ಧರ್ಮ, ಜಾತಿ, ಲಿಂಗ ತರತಮವಿದ್ದರೂ, ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದೆ, ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಒಂದೆ ಎಂಬ ಮಧುರ ರಸ ಸವಿದು, ನಿರ್ಮಲ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಶುದ್ಧಾತ್ಮನಾಗಬೇಕು. ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹೇಳುವಂತೆ, “ಇವನಾರವ, ಇವನಾರವ, ಇವನಾರವನೆಂದೆನಿಸದಿರಯ್ಯಾ. ಇವ ನಮ್ಮವ ಇವ ನಮ್ಮವ ಇವ ನಮ್ಮನೆಂದೆನಿಸಯ್ಯ” ಎಂಬ ಭಾವವಿರಬೇಕು. ಇದೇ ಈ ಮಾನವನ ಜೀವನದ ಸಾರ್ಥಕತೆ.
ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಗಾರರು, ಮೋಸಗಾರರು, ಕಳ್ಳರು ಇಂತವರು ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಶುದ್ಧ ಬ್ರಹ್ಮಜ್ಞಾನಿಗಳಂತೆ ಮಾತಾಡುತ್ತಾ ಭವಿಗಳಾಗಿ, ಸಂಸಾರ ತಾಪತ್ರಯಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ನೋವು-ಕಷ್ಟದಿಂದ ಸಂಕಟ ಪಡುತ್ತಾ ಇರುವವರು ಇಂತವರು ಸುಖಿಗಳಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಜ್ಞಾನಿಗಳಂತೆ ನುಡಿಯದೆ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸ ತಿಳಿದು, ನಡೆ ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಭೇದ ತೋರದೆ ನಿಜದಲ್ಲಿ ಬದುಕಬೇಕು. ಬದುಕಿನ ಸತ್ಯ ತಿಳಿದು ನುಡಿಯಬೇಕು. ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಬದುಕಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಲಿಂಗಾನುಭಾವಿಯಾಗಲು ಸಾಧ್ಯ. ಸತ್ಯ, ನಿಷ್ಠತೆಯಿಂದ ಬದುಕಬೇಕು ಹಾಗೆ ಬದುಕಿದ್ದಂತೆ ನಡೆಯಲು ಬೇಕಾದ ಮಾರ್ಗವು ಈ ‘ವ್ಯಾಧನಂತೆ, ಜಾಲಗಾರನಂತೆ ಹೇಮಚೋರನಂತೆ, ಇಂತೀ ಗಾಹುಗಳ್ಳರಂತೆ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮವ ನುಡಿದು ಸರ್ವ ಸಂಸಾರದಲ್ಲಿ ಏಳುತ್ತ ಮುಳುಗುತ್ತ’…..! ಎಂಬ ವಚನದಲ್ಲಿದೆ.

“ಹಲವು ಗಿರಿಗಳ ತಪ್ಪಲಲ್ಲಿ,
ಮಲೆಯ ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ
ಬಳನೆ ಬಳನೆ ಮೇದು
ಮತ್ತೆ ನಮ್ಮ ನೆಲಹೊಲಕ್ಕೆ
ತಪ್ಪದೆ ಬಪ್ಪವು ನೋಡಾ.
ಆ ಪಶುವಿಂಗೆ ಕಟ್ಟು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.
ಕಾವ ಕಟ್ಟಿಗೆ ಒಳಗಲ್ಲ.
ತಮ್ಮ ಠಾವಿಂಗೆ ಬಂದು ಹಾಲ ಕೊಟ್ಟು,
ಮತ್ತೆ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಯ ಠಾವಿಗೆ
ಹೋದ ಮತ್ತೆ ಕಾವಲು ತಪ್ಪಿಲ್ಲ,
ಕಾಲಕರ್ಮವಿರಹಿತ
ತ್ರಿಪುರಾಂಕ ಲಿಂಗದೊಳಗಾದವAಗೆ”
ಈ ಭವದ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂದಿರುವೆವೋ ಮತ್ತೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ರೂಪಕ, ದೃಷ್ಠಾಂತಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿರುವನು. ಹಲವು ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಲ್ಲಿ, ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ, ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಗ ಬೇಗನೆ ಪಡೆದು ಬಂದು ತಮ್ಮ ತಮಗೆ ವಹಿಸಿದ್ದ ನಿಗದಿತ ಕಾಯಕ ಮಾಡಿ, ನೀಡಬೇಕಾದದ್ದನ್ನು ನೀಡಿ, ಕೊಡಬೇಕಾದದ್ದನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಮತ್ತೆ ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕು. ಇದಕ್ಕೆ ಆ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನ ಕಾವಲಿದೆ. ಇದು ಆ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಕ್ರಮವೂ ಹೌದು, ನಿಯಮವೂ ಹೌದು, ಧರ್ಮವೂ ಹೌದು ಎಂದು ಹೇಳಿರುವುದು ಸತ್ಯವಾಗಿರುವುದು. ಈ ಭವದ ಜೀವನದ ಮರ್ಮವೂ ಇದಾಗಿದೆ.

ಹೀಗೆ ಹತ್ತು ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸುತ್ತಲಿನ ಪರಿಸರದ, ತನ್ನ ಕೃಷಿ, ಕಾಯಕದೊಂದಿಗೆ ಹಸುಗಳ ಸಾಕಿಕೊಂಡು ಲಾಲನೆ-ಪಾಲನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಅಲ್ಲಿಯ ಸಂದರ್ಭವನ್ನೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ವಚನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿರುವನು. ಈ ವಚನಗಳು ತುಂಬಾ ಗಹನವಾಗಿವೆ. ಒಳಾರ್ಥದೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ಬೆಡಗಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಮೂಡಿಬಂದಿವೆ. ಈ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ವೈರಾಗ್ಯ, ಭಕ್ತಿ, ಜ್ಞಾನ, ಕಾಯಕ, ಅರಿವು, ಪರಿನಿರ್ವಾಣ, ಶರೀರದ ನಶ್ವರತೆ, ಶರಣ ತತ್ವ, ಪರಿಪೂರ್ಣತ್ವ ಹಾಗೂ ಭವದ ಇರುವು, ಬಯಲಿನೊಳಗೆ ಬಯಲಾಗುವ ಪರಿಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಓದಲೇಬೇಕಾದ ಅಧ್ಯಯನದ ವಚನಗಳಾಗಿವೆ. ಅರಿವಿನ ಜ್ಞಾನಾಮೃತಗಳಾಗಿವೆ. ಆಡಂಬರವಿಲ್ಲ, ವೈಭವೀಕರಣವಿಲ್ಲ. ರಭಸವಿಲ್ಲ, ತುಂಬಿ ಹರಿಯುವ ಶಾಂತ ಸರೋವರದಂತೆ ಸಾಗುವ ಕೀಲಾರದ ಭಿಮಣ್ಣನ ವಚನಗಳು ಭಾವದರಿವಿನ ನಿಜಜ್ಞಾನದ, ತಿಳುವಿನ ಅನುಭಾವದ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿ. ಆತ್ಮವಿಕಾಸ ಮಾಡಿಸಿ, ಅರಿವಿನ ಅಂತರಂಗವಾಗಿಸಿ- ಈ ಜೀವನದ ಸತ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಿ ಹಗುರಾಗಿಸಿ, ಅನುಭವವನ್ನು ಅನುಭಾವವಾಗಿಸುವ ಶರಣ ತತ್ವಗಳಾಗಿವೆ.

ಚಿತ್ರಕೃಪೆ : ಫೇಸ್ ಬುಕ್
—————————
ಕೊನೆ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
೧. ಡಾ. ವೀರಣ್ಣ ರಾಜೂರ, ಸಂ : ಡಾ. ಎಂ.ಎA ಕಲ್ಬುರ್ಗಿ ಸಮಗ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ-ಸಂಪುಟ : ೧೨ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ: ಭಾಗ-೪. ಪರಿಚಯ ಕೋಶ, ಪುಟ-೬೮೬, ಮು-ಡಾ. ಫ.ಗು ಹಳಕಟ್ಟಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ. ಬಿ.ಎಲ್.ಡಿ.ಇ ಸಂಸ್ಥೆ, ವಿಜಯಪುರ-೨೦೧೯
೨. ಡಾ. ಕೆ. ರವೀಂದ್ರನಾಥ, ಸಂ : ಸಂಕೀರ್ಣ ವಚನ ಸಂಪುಟ-೨, ಪುಟ-೩೪, ಮು-ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ, ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಬೆಂಗಳೂರು, ೨೦೨೧
೩. ಡಾ. ಕೆ. ರವೀಂದ್ರನಾಥ, ಸಂ : ಸಂಕೀರ್ಣ ವಚನ ಸಂಪುಟ-೨, ಪುಟ-೩೫, ಮು-ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ, ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಬೆಂಗಳೂರು, ೨೦೨೧
೪. ಡಾ. ಕೆ. ರವೀಂದ್ರನಾಥ, ಸಂ : ಸಂಕೀರ್ಣ ವಚನ ಸಂಪುಟ-೨, ಪುಟ-೩೬, ಮು-ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ, ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಬೆಂಗಳೂರು, ೨೦೨೧
೫. ಡಾ. ಕೆ. ರವೀಂದ್ರನಾಥ, ಸಂ : ಸಂಕೀರ್ಣ ವಚನ ಸಂಪುಟ-೨, ಪುಟ-೩೬, ಮು-ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ, ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಬೆಂಗಳೂರು, ೨೦೨೧
೬. ಡಾ. ಕೆ. ರವೀಂದ್ರನಾಥ, ಸಂ : ಸಂಕೀರ್ಣ ವಚನ ಸಂಪುಟ-೨, ಪುಟ-೩೭, ಮು-ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ, ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಬೆಂಗಳೂರು, ೨೦೨೧
೭. ಡಾ. ಕೆ. ರವೀಂದ್ರನಾಥ, ಸಂ : ಸಂಕೀರ್ಣ ವಚನ ಸಂಪುಟ-೨, ಪುಟ-೩೮, ಮು-ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ, ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಬೆಂಗಳೂರು, ೨೦೨೧

ಪರಾಮರ್ಶನ ಗ್ರಂಥಗಳು :
೧. ಡಾ. ವೀರಣ್ಣ ರಾಜೂರ, ಸಂ : ಡಾ. ಎಂ.ಎA ಕಲ್ಬುರ್ಗಿ ಸಮಗ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ-ಸಂಪುಟ : ೧೨ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ: ಭಾಗ-೪. ಪರಿಚಯ ಕೋಶ, ಮು-ಡಾ. ಫ.ಗು ಹಳಕಟ್ಟಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ. ಬಿ.ಎಲ್.ಡಿ.ಇ ಸಂಸ್ಥೆ, ವಿಜಯಪುರ-೨೦೧೯
೨. ಡಾ. ಕೆ. ರವೀಂದ್ರನಾಥ, ಸಂ : ಸಂಕೀರ್ಣ ವಚನ ಸಂಪುಟ-೨, ಮು-ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ, ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಬೆಂಗಳೂರು, ೨೦೨೧
೩. ಡಾ.ಎಸ್.ವಿದ್ಯಾಶಂಕರ, ಸಂ- ವಚನ ಪರಿಭಾಷಾಕೋಶ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ, ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆ, ಬೆಂಗಳೂರು. ೧೯೯೩.
೪. ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಕನ್ನಡ ನಿಘಂಟು, ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು, ಬೆಂಗಳೂರು-೨೦೦೧

ಡಾ.ಆರ್.ವಿ.ಪಾಟೀಲ,
ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು, ಕನ್ನಡ ವಿಭಾಗ,
ಜೆ.ಎಸ್.ಎಸ್. ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು, ವಿದ್ಯಾಗಿರಿ-ಧಾರವಾಡ,